Cursist aan het woord: Bas de Jong

Vandaag bezoek ik HOVO-cursist Bas de Jong in zijn winkel ‘De Witte Os’ in Zeist. Het is een karakteristieke winkel in één van de bijgebouwen van Slot Zeist. Ik heb een rondleiding gekregen en in de tuin – onder het genot van een kopje koffie – geluisterd naar de kennis en ervaring van een bevlogen HOVO-cursist.

Ons gesprek begint met de vraag of ik bekend ben met Suster Bertken; deze Nederlandse dichteres liet zich in 1457 vrijwillig inmetselen in de Utrechtse Buurkerk. Ze beloofde de rest van haar leven in afzondering te wijden aan God. Vanuit haar kluis kon zij de mis volgen. En door een opening naar buiten stond zij voorbijgangers te woord. De Utrechtse bevolking beschouwde haar als een heilige. Zij heeft 57 jaar in deze kluis geleefd, bleef zichzelf intellectueel ontwikkelen en ontplooien door o.a. te schrijven en veroverde hiermee een plaats in de Nederlandse literatuurgeschiedenis.
Voor Bas is dit waar HOVO voor staat; zelfontplooiing en ontwikkeling door het volgen van cursussen draagt bij aan levensgeluk.

Bas de Jong, 61 jaar, getrouwd, vader van drie inmiddels volwassen kinderen en opa van twee kleinkinderen, is sinds 1986 eigenaar van een wijnwinkel. Naast het mooie handelsvak heeft hij behoefte aan intellectuele uitdaging. Hij leert de talen Frans, Italiaans en Spaans en volgt diverse cursussen op het culturele vlak bij onder andere het Italiaanse instituut Dante Alighieri, de Vrije Academie, Instituto Cervantes, en vanaf zijn 50e bij HOVO Amsterdam en HOVO Utrecht. In het begin van zijn carrière reisde hij veel naar wijngebieden over de hele wereld om hiervan te leren. Hij omschrijft zichzelf als ‘niet getalenteerd of hoogbegaafd maar wel een harde werker’. “Kennis opnemen is een doel op zich,” zegt hij.

“Achter elke fles wijn zit een stukje cultuur”.
Bas volgt het liefst cursussen op het gebied van cultuurgeschiedenis van de 15e en 16e eeuw, over Italië, muziek en kunst gecombineerd. Vaak na het volgen van een cursus stapte hij in het vliegtuig naar het besproken gebied. Dan een kerk bezichtigen of museum bezoeken doe je toch met heel andere ogen.

Geïnspireerd is Bas vooral door de Italiaanse filosoof en dichter Dante Alighieri. Hij volgde cursussen van HOVO-docenten José van der Helm, universitair docent Italiaanse taal en cultuur aan de Universiteit Utrecht, en drs. Ernest Kurpershoek, kunsthistoricus, docent en cultureel reisleider met een specialisatie in de Italiaanse kunstgeschiedenis en architectuur. Zij zijn wel twee favorieten van hem. “Het succes van een cursus valt of staat met de docent”, vindt Bas. “Dante groeide op in de stad Florence, werd later verbannen en reisde en leefde daarna tussen de wijngaarden”. En de rode wijn Amarone Della Valpolicella, afkomstig uit die streek wordt ingekocht voor de vakhandel.

In de winkel hangt een groot schilderij van de Mont Ventoux en de omliggende wijnstreek. Bas vertelt over de eerste toeristische beklimming van deze berg door de Italiaanse dichter Francesco Petrarca in 1336. Petrarca beweert sinds de klassieke oudheid de eerste mens te zijn die een bergtop besteeg omwille van het uitzicht van de top, louter uit begeerte om zijn bijzondere hoogte nader in ogenschouw te nemen.
Over Petrarca leerde Bas tijdens HOVO-cursussen. De lijfspreuk van Bas “wanneer je meer weet, smaakt de wijn beter” is nu van toepassing…

Een mooi voorbeeld vindt hij prof. dr. Willem Hendrik Gispen, medisch bioloog, neurowetenschapper en voormalig rector magnificus van Universiteit Utrecht, die zich na zijn pensioen in kennis bleef verdiepen, ook buiten zijn vakgebied. Zo volgde Bas een college bij hem waarin hij uitleg gaf over de mythische betekenis van de ijsvogel, en waarin een cursist/ornitholoog grappig genoeg steeds interrumpeerde omdat hij liever de biologische soort van de ijsvogel wilde onderzoeken.

Bas maakte een kader voor zichzelf waarin hij vooral verdieping van kennis op zijn eigen vakgebied vooropstelde. Sinds een paar jaar komt daar nu verbreding van dit kader bij; nieuwe disciplines zoals geologie en sterrenkunde die hem ‘gewoon veel lol’ geven.
Het afgelopen jaar was natuurlijk anders dan voorgaande jaren. Bas heeft het niet als negatief ervaren en is meegegaan in het online volgen van de cursussen. Hij geeft het advies mee online te laten voorbestaan, ook als op locatie cursus volgen weer mogelijk is.

Zijn favoriete uitje is de zomeracademie, waarin hij zich twee weken lang kan onderdompelen in cursussen. “Verrukkelijk, voor mij is op vakantie gaan dan niet meer nodig, het is een prima vervanging!”