Martin Buber
Martin Buber (1878-1965) was in zijn tijd al een legendarische figuur. Hij vertegenwoordigde iets wat zeldzaam is: ‘wijsheid’. Eerst in Duitsland en later, na 1938, zochten talloze mensen hem in Jeruzalem op om raad te vragen. Hij was een bekende Joodse godsdienstfilosoof, geïnspireerd door het chassidisme, maar tegelijk veel meer dan dat. Op verschillende vakgebieden heeft hij tot op vandaag zijn sporen nagelaten: psychotherapie, pedagogie, bijbelwetenschap, sociologie en antropologie. De vraag naar de mens hield hem zijn leven lang intens bezig. Na de catastrofe van de Eerste Wereldoorlog verscheen Ik en Jij, een mijlpaal die talloze malen vertaald en herdrukt. Hierin breekt Buber met de diepgewortelde denkgewoonte om het ‘ik’ (tegenwoordig spreekt men zelfs van het ‘Dikke Ik’ of de ‘Homo Deus’) centraal te stellen. Bij hem gaat om de vraag hoe mensen zich tot elkaar verhouden en hoe ze omgaan met de hen omringende natuur. Beroemd is de zin: “In den beginne is de relatie.” Kernbegrippen zijn voor Buber: ‘het tussenmenselijke’, ‘ontmoeting’, ‘gemeenschap’, ‘vertrouwen’, ‘gesprek’. Zijn antropologie heet dan ook ‘dialogisch’. Wie zoekt naar een werkelijk alternatief voor doorgeslagen individualisme en ongebreidelde zelfexpansie, wie verlangt naar een fundamentele bezinning op onze onzekere tijden van crisis en crisisbeheersing, vindt bij Buber verrassend richtinggevende inzichten en perspectieven. In de cursus lezen we een aantal belangrijke tekstfragmenten uit verschillende van zijn werken (zie het studiemateriaal hieronder).
