Geopolitiek in economisch perspectief
Geleidelijk tekenen zich de contouren van een nieuwe wereldorde af. Verscherping van tegenstelingen, minder samenwerking en een grotere kans op conflicten zijn kenmerken daarvan. In deze cursus wordt de huidige geopolitieke situatie in economisch perspectief gezet.
Van China en de VS…
China is een economische en politieke macht en laat zijn invloed wereldwijd gelden. Europa is sterk afhankelijk van China, omdat dit schaarse grondstoffen heeft die Europa nodig heeft voor het behoud van zijn welvaart. Als vanouds heeft Europa een goede relatie met de Verenigde Staten. Zowel economisch, politiek en militair. Deze relatie staat onder druk nu Amerika met Rusland onderhandelt over Oekraïne, zonder Oekraïne en Europa een plek aan tafel te gunnen.
…tot Rusland en het Midden-Oosten
De sancties schaden de Russische economie minder dan was verwacht, omdat het land nieuwe exportbestemmingen voor zijn olie heeft en de oorlogseconomie het land een binnenlandse impuls geeft. Piet Buitelaar bespreekt in zeven colleges verder dat Turkije een hoge inflatie en hoge buitenlandse schulden heeft, maar het land is wel een onmisbare partner in de NAVO. In Saoedi-Arabië leidt Mohammed bin Salman een autocratisch regime, met olie als steunpilaar en Amerika als bondgenoot. En in Iran zitten de ayatollahs nog in het zadel, ondanks sancties en binnenlandse verzet.
Bijeenkomst 1
13 oktober 2025
Naar een meer zelfstandig Europa. Europa is op een aantal terreinen sterk afhankelijk van andere landen. Dat geldt voor schaarse materialen en grondstoffen, die vooral zijn te vinden in China en Rusland. Essentieel voor energietransitie en voor chips en smartphones. Politiek en militair nemen de Verenigde Staten afstand van Europa en het trans-Atlantisch bondgenootschap staat onder druk. Dit noodzaakt de Europese landen om gezamenlijk een eigen krijgsmacht op te bouwen, met meer afstand tot de VS. Technologisch loopt Europa achter bij Amerika en China, zoals blijkt uit het Rapport-Draghi.
Bijeenkomst 2
27 oktober 2025
Naar een meer zelfstandig Europa (II). Wat betreft energie is Europa de laatste jaren minder afhankelijk van Rusland. Digitaal is Europa afhankelijk van grote tech bedrijven in de VS, met name voor opslag in de cloud. Beleid om deze kwetsbaarheid te verminderen staat in de steigers. President Trump stelt heffingen in op producten die de VS invoert en trekt die later weer ten dele in. Dit leidt tot onrust in de internationale handel, ook bij Europa. Bereikt Trump zijn doel om het handelstekort van Amerika te verlagen? Balkanlanden bereiden zich voor om tot de EU toe te treden. Hoe ver zijn deze landen hiermee en zal hun toetreding het karakter van de EU doen veranderen?
Bijeenkomst 3
3 november 2025
China: geopolitiek en strategie. China wil een andere wereldorde en wendt zijn invloed aan in mondiale samenwerking en instituties. China ontwikkelt zich snel op ICT-gebied. De VS wil dit tegenhouden en zet Europese landen, waaronder Nederland, onder druk om bepaalde apparatuur niet aan China te leveren. Welke houding kiest Europa tegenover Amerika en China? Escalatie van conflicten rond Taiwan en de Zuid-Chinese zee kan wereldwijd gevolgen hebben.
Bijeenkomst 4
10 november 2025
Economie van China: sterke punten, maar ook problemen. China had een spectaculaire groei, maar die zwakt nu af. De markt voor onroerend goed zit in de problemen en de werkloosheid onder jongeren neemt toe. Met de Nieuwe Zijderoute bindt China landen aan zich en breidt het zijn internationale invloed uit. Xi Jinping zit stevig in het zadel. Aan de hand van officiële teksten wordt getoond hoe woorden versluierend kunnen werken.
Bijeenkomst 5
17 november 2025
Oorlog(sdreiging) vanuit Rusland. De export van olie en gas van Rusland gaat nauwelijks meer naar Europa, maar wel naar China en India. Daardoor blijft de economie redelijk overeind. Het ziet ernaar uit dat Oekraïne geen lid van de NAVO kan worden en de door Rusland bezette gebieden verliest. Gesproken wordt over stationering van een internationale militaire vredesmacht binnen Oekraïne om de veiligheid te waarborgen. De dreiging vanuit Rusland is voor de Europese landen een reden om hun uitgaven voor defensie fors verhogen en hun krijgsmacht uit te breiden.
Bijeenkomst 6
24 november 2025
Turkije: expansieve, lastige en onmisbare partner. Turkije kent al jarenlang een sterke economisch expansie. Dit heeft geleid tot een zeer hoge inflatie, wat nog wordt versterkt door verkeerd beleid van de centrale bank in het verleden. Internationale opstelling president Erdogan, moeizame relatie met de EU. Turkije dekt de zuidgrens van de NAVO af en is daarmee een strategische buffer tegenover het Midden-Oosten.
Bijeenkomst 7
1 december 2025
Iran en Saoedi-Arabië: bevriende vijanden. Recent is er herstel van de diplomatieke banden op initiatief van China. Iran heeft een hoge inflatie, sociale onrust en is een religieuze dictatuur van ayatolla’s. Het nucleaire programma blijft zorgelijk. De val van Assad in Syrië verzwakt Irans positie. De economie van Saoedi-Arabië steunt op export van olie. Het land is bondgenoot van de VS. Net als bij Iran is de mensenrechtensituatie zorgelijk. Kroonprins en feitelijke regeerder Mohammed bin Salman organiseert internationale sportevenementen om een gunstig beeld naar buiten te brengen.
|
Beschikbaar
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
