Immunologie

Hoe werkt het afweersysteem?

Een virus infecteert een cel. (Captured at the NIAID Research Facility (IRF) in Fort Detrick, Maryland.)

Na de introductiecursus ‘Celbiologie’ (hoe werkt leven), en de vervolgcursus biotechnologie (het manipuleren van leven) gaat de leergang levenswetenschappen verder met de cursus ‘Afweer’ (hoe blijven we in leven?). Hier onderzoeken we hoe ons afweersysteem precies werkt en hoe het ons gezond houdt.
Om ons te beschermen tegen allerlei soorten ziekmakers hebben we immunologische organen, cellen, eiwitten en signaalstoffen. Deze onderdelen werken samen in een ingewikkelde choreografie. Als daar iets mee mis gaat ontstaan chronische ontstekingen, allergieën of auto-immuniteit. En bij veel meer aandoeningen is tegenwoordig een rol van het afweersysteem gevonden, bijvoorbeeld bij diabetes, Alzheimer en veroudering. Wat is die rol precies en wat kunnen we met deze kennis doen? En wat is de rol van bacteriën en virussen met wie we samenleven?
Onze steeds verder toenemende kennis van het afweersysteem zorgt ervoor dat we veel problemen inmiddels kunnen corrigeren of voorkomen, bijvoorbeeld met immunotherapie en vaccinaties. En sinds kort weten we dat in elke cel nog een apart afweersysteem zit om ons te beschermen tegen virussen. Kennis van dit systeem gebruiken we bijvoorbeeld om mRNA vaccins te maken, niet alleen tegen corona maar ook tegen kanker. En met deze kennis kunnen we zelfs DNA aanpassen (CRISPR).

Deze cursus is het derde deel van de leergang ‘Levenswetenschappen’.

Bijeenkomst 1 – 6 november 2024

Onderdelen van het afweersysteem: Om ons te beschermen tegen allerlei soorten ziekmakers hebben we immunologische organen, cellen, eiwitten en signaalstoffen. In dit college wordt uitgelegd wat de rol is van het beenmerg, de thymus, de lymfeklieren en de milt, en wat antilichamen en cytokines zijn.

Bijeenkomst 2 – 13 november 2024

Hoe leert het afweersysteem: Het afweersysteem heeft een gedegen opleiding nodig om goed op te kunnen treden tegen ziekmakers, zonder het lichaam zelf te veel te beschadigen. Toch zijn fouten niet altijd te vermijden en kunnen aandoeningen zoals allergie en auto-immuniteit ontstaan. Maar bijvoorbeeld ook ‘long-covid’. Wat precies is ‘self/non-self discrimination’, de ‘Danger-hypothesis’, en hoe werken vaccins en immunotherapie.

Bijeenkomst 3 – 20 november 2024

Huidige kennis en wetenschappelijk onderzoek: We gebruiken kennis van het afweersysteem voor het corrigeren van immunologische afwijkingen, en voor vaccinaties. Met het groeien van onze kennis zijn er nieuwe zaken mogelijk, zoals het inzetten van mRNA vaccins bij de bestrijding van kanker.

Bijeenkomst 4 – 27 november 2024

Het intracellulaire afweersysteem: Sinds kort weten we dat in elke cel nog een apart afweersysteem zit om ons te beschermen tegen virussen. Verstoring van deze intracellulaire immuniteit is de grote truc van corona. Dit systeem is gebaseerd op RNA en recent ontwikkelde kennis van deze RNA-wereld kunnen we gebruiken om mRNA vaccins te maken, maar ook om DNA te manipuleren, bijvoorbeeld via CRISPR.

Bijeenkomst 5 – 4 december 2024

Afweer en veroudering: Bij veel aandoeningen is tegenwoordig een rol van het afweersysteem gevonden, bijvoorbeeld bij diabetes, Alzheimer en veroudering. Wat is die rol precies en wat kunnen we met deze kennis doen? En wat is de rol van bacteriën en virussen met wie we samenleven?

cursusdata:	6, 13, 20, 27 november; 4 december
locatie:	Hogeschool Rotterdam. Zodra de locatie bekend is wordt dit hier vermeld.
studiemateriaal:	Aanbevolen: Basic immunology Auteur: Abul Abbas Andrew H. Lichtman Engels Paperback 9780443105197
voorkennis:	Niet noodzakelijk, maar het hebben gevolgd van de introductiecursus Celbiologie of enige medische achtergrond is wel handig.
cursuscode:	4N4 347

locatie: Rotterdam

Zie de praktische informatie voor details

Beschikbaar

Docent(en)

Dr. Ruud Licht

Dr. Ruud Licht studeerde Medische Biologie aan de Universiteit van Amsterdam en deed aan verschillende universiteiten onderzoek naar vaccins, auto-immuniteit, stamcellen en tissue-engineering. Momenteel richt hij zich op onderwijs geven en schrijven over wetenschap.