Natuurwetenschap als geesteswetenschap

De natuurwetenschap heeft in de afgelopen paar honderd jaar een beslissende invloed gehad op nagenoeg ieder levensterrein. Aan de hand van het boek Fact, Faith and Fiction in the Development of Science, geschreven door wijlen Prof. dr. R. Hooykaas, zal worden ingegaan op de geschiedenis van dit onderdeel van de menselijke cultuur. De leidende gedachte daarbij is dat het bij de natuurwetenschap – niet minder dan bij de zogeheten humaniora – gaat om een ontdekkingsreis van de geest. Een ontdekkingsreis waarin ‘feiten’, (niet-)religieuze elementen en verbeelding een rol spelen. Een zoektocht op een terrein dat door objectiviteit lijkt uit te munten, maar waar toch allerlei menselijke, soms al te menselijke factoren medebepalend zijn. Iets dat duidelijk wordt zodra men achter de façade kijkt van – om met Hooykaas te spreken – ‘de a posteriori gefatsoeneerde wetenschappelijke verantwoording der natuuronderzoekers’. Een verantwoording die niet zelden een geïdealiseerd (of zelfs verdraaid!) beeld geeft van de wordingsgeschiedenis van de betreffende denkbeelden. En waarbij zich de ironie voordoet dat soms juist via zo’n ‘oneigenlijke’ presentatie de ontwikkeling van de wetenschap in positieve zin werd beïnvloed.