Openbare monumenten als politieke propaganda

De afgelopen eeuwen zijn de pleinen en parken van Europese steden gevuld met allerlei soorten publieke monumenten, zoals standbeelden, bustes, erezuilen, obelisken, triomfbogen, pyramides en mausolea. Wie initieerde dit soort monumenten? En waarom?

Helden op sokkels

De openbare monumenten moeten ons herinneren aan belangrijke gebeurtenissen of personen uit het verleden. Vaak zijn ze zelfs het brandpunt van openbare herdenkingsplechtigheden. Het initiatief voor de oprichting van zo’n monument kwam meestal van de politieke machthebbers van dat moment, die daarmee hun eigen macht hoopten te legitimeren. Er kleefde dus ook duidelijk een ideologische en propagandistisch aspect aan de Europese monumentencultus. De keuze wie of wat met een monument geëerd en herdacht moest worden, was meer dan eens een politiek statement. En sommige van die helden op sokkels waren verre van onomstreden. Na een machts­wisseling of revolutie konden zij ook weer snel sneuvelen.

Thomas von der Dunk belicht in chronologische volgorde zeven verschillende thema’s van de Europese monumentencultus sinds de renaissance. In het eerste van de acht colleges komen de monumenten uit de Griekse en Romeinse oudheid aan bod, want daar ligt de oorsprong van de monumentencultus.