Spanje door Nederlandse ogen

Deze cursus beoogt de deelnemer bekend te maken met de beeldvorming van Spanje in de Nederlandse reisliteratuur sinds de middeleeuwen. Dat beeld is in de loop der tijd aan sterke veranderingen onderhevig onder invloed van een aantal factoren. Een heel belangrijke rol spelen daarin de historische relatie tussen Nederland en Spanje – vooral die in de periode van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) en de herinnering daaraan -, het Nederlandse zelfbeeld, de politieke en religieuze overtuiging van de reiziger, diens voorkennis van het land en de taal, het doel van de reis en de directe ontmoetingen met de Spanjaarden. Over het algemeen komen de Nederlandse opvattingen overeen met in Europa heersende stereotyperingen van Spanje en de Spanjaarden. In de middeleeuwen is Spanje het land van kruistocht en pelgrimage, in de zestiende en zeventiende eeuw het land van religieus fanatisme en intolerantie, van machtswellust en minachting voor andere volken, in de achttiende eeuw een achterlijk deel van Europa waar de Verlichting en de vroege industriële ontwikkeling niet zijn doorgedrongen. Toch zijn vroegmoderne Nederlandse reizigers die het land bezoeken genuanceerder en zijn Nederlanders in de negentiende eeuw minder ontvankelijk voor de romantisering van het Iberische land dan hun Europese en Noord-Amerikaanse reisgenoten. Maar ook Nederlanders ontkomen op den duur niet aan het idee dat Spanje anders is, exotisch, meer oriëntaals dan welk Europees land, waarbij vooral gekeken wordt naar het stierengevecht en Alhambra. Hoewel tegenwoordig de meeste Nederlanders naar Spanje gaan voor zon en strand, zijn er ook die op zoek zijn naar het onderscheid tussen het eigene en het vreemde.