Spektakel, revolutie en rede: deel 1
Barok drama: De roof van Proserpina (detail), Gianlorenzo Bernini (1621-1622).
Tussen 1600 en 1800 beleeft West-Europa roerige tijden. (Godsdienst)oorlogen teisteren het continent, machtsverhoudingen kantelen, de wereldhandel bloeit en nieuwe rijken jagen de kunsthandel aan. Hoe geven kunstenaars en opdrachtgevers in deze turbulente periode vorm aan de kunsten?
Het barokke Zuiden
Tijdens de contrareformatie transformeert Bernini in opdracht van pausen en kardinalen met ongekend spektakel het barokke Rome, terwijl tegenpool Caravaggio met zijn ronduit volkse heiligen de belevingswereld van de gelovigen binnendringt. In Spanje schildert Velázquez met energieke zwier het ene na het andere portret van de koninklijke familie. Maar ook Zurbarán overtuigt met zijn verstilde ascetische schilderijen, die ondersteuning bieden bij het persoonlijk gebed.
Het protestante Noorden
Ondertussen proberen kunstenaars in het protestante Noorden zonder kerkelijke en koninklijke opdrachtgevers te overleven. Enkelen lukt het uit te blinken in nieuwe genres. Van Ruisdael, Rembrandt, Hals en Vermeer zetten indrukwekkende prestaties neer in hun landschappen, portretten en stillevens. In Antwerpen vormt de katholieke Rubens een apart verhaal. Vanuit zijn stadspaleis aan de Schelde gooit hij, internationaal opererend, hoge ogen met zijn uitbundige vleesgeworden naakten. In zes colleges bespreekt Kathleen Nieuwenhuisen de barok in verschillende landen en de 17e-eeuwse genrekunst in de Hollandse Republiek. In deel 2 (okt-nov 2026) staan kunstenaars en opdrachtgevers uit de 18e eeuw centraal.
Deze cursus in onderdeel van de leergang ‘Kunst- en cultuurgeschiedenis’. De cursus is eerder in Utrecht gegeven.
Bijeenkomst 1
6 februari 2026
Barokke kunst in Italië, 1
Tijdens de Contrareformatie zet de kerk van Rome alle kunsten in. Architecten, schilders en beeldhouwers transformeren kerken tot spektakelstukken waarin de ruimtebeleving, kleuren, glans en visuele effecten de toeschouwer moeten overweldigen en het Hemels Paradijs op aarde brengen. Bernini draagt in de Sint-Pieter zijn steentje bij.
Bijeenkomst 2
13 februari 2026
Barokke kunst in Italië, 2
Naast de Contrareformatie is ook de Jezuïetenorde van invloed op de Barok. In de Gesù en San Ignazio, de Romeinse moederkerken van deze orde, brengen kunstenaars gewelfschilderingen aan die de stoutste verwachtingen overtreffen. Tot op de dag van vandaag worden zij aangehaald als meesterwerken van de hoog-barok.
Bijeenkomst 3
27 februari 2026
Barok in Spanje
De 17de-eeuwse Spaanse gigant van de religieuze schilderkunst, Francisco de Zurbarán, roept bij de toeschouwer mystiek en emotioneel drama op, door een intens licht in zijn verstilde schilderijen van eenvoudige voorstellingen.
Bijeenkomst 4
6 maart 2026
Barokke kunst in Vlaanderen
De grootste Vlaamse schilder uit de 17e eeuw is Peter Paul Rubens. Hij bouwt voort op de vernieuwingen van de Italiaanse renaissance- en barok schilders en ontwikkelt een unieke, pan-Europese, energieke schilderstijl.
Bijeenkomst 5
13 maart 2026
Zeventiende-eeuwse (genre)kunst in de Hollandse Republiek
In de Noordelijke Nederlanden van de Gouden Eeuw geen pausen, nonnen in extase of heiligen, maar feestende en etende mensen, sublieme stillevens en alledaagse taferelen. Genreschilderkunst voor de huizen van welgestelde burgers die werk aan de muur willen hebben, waarin ze zichzelf kunnen herkennen.
Bijeenkomst 6
20 maart 2026
Hollandse meesterwerken in New York
Nederlandse schilderijen uit de zeventiende eeuw vormen een hoogtepunt van de collectie van The Metropolitan Museum of Art in New York sinds de bouw van het museum in 1871. Belicht worden onder meer een uniek bloemenstilleven van Margareta Haverman, Rembrandts portret van collega Gerard de Lairesse en een mythologisch schilderij van De Lairesse zelf.
|
Beschikbaar
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
