Spektakel, revolutie en rede in de kunst
Barok drama: De roof van Proserpina (detail), Gianlorenzo Bernini, 1621-22.
Tussen 1600 en 1800 beleefde West-Europa roerige tijden. (Godsdienst)oorlogen teisterden het continent, machtsverhoudingen kantelden, de wereldhandel bloeide en steeds meer nieuwe rijken kochten kunst. Wat betekende dat voor de ontwikkeling in de kunst? En hoe zien we dat terug?
Het barokke Rome
Kunstenaar Bernini transformeerde in opdracht van pausen en kardinalen met ongekend spektakel het barokke Rome tijdens de Katholieke Reformatie, terwijl tegenpool Caravaggio met zijn soms ronduit volkse heiligen, de belevingswereld van de gelovigen binnendrong. In Spanje schilderde Velázquez voor Filips IV met energieke zwier het ene na het andere portret van de koninklijke familie. Maar ook Zurbarán was overtuigend met zijn verstilde ascetische schilderijen die ondersteuning boden bij het persoonlijk gebed.
Ondertussen probeerden kunstenaars in het protestante Noorden zonder kerkelijke en koninklijke opdrachtgevers te overleven. Enkelen lukte het uit te blinken in nieuwe genres. Van Ruisdael, Rembrandt, Hals en Vermeer zetten indrukwekkende prestaties neer in hun landschappen, portretten en stillevens. In zes colleges bespreekt Kathleen Nieuwenhuisen de barokke stijl uit verschillende landen en de 17e-eeuwse kunst in de Hollandse republiek. Ook de katholieke Rubens uit Antwerpen komt in deze cursus aan bod. Hij gooide hoge ogen met zijn uitbundige vleesgeworden naakten.
Deze cursus is eerder gegeven in 2020 en is onderdeel van de leergang ‘Kunst- en cultuurgeschiedenis’
Deel 1 van deze cursus gaat over de energieke manieren waarop kunstenaars en opdrachtgevers in de zeventiende vorm geven aan de turbulentie van deze fascinerende periode. Deel 2 behandelt de 18de eeuw.
Bijeenkomst 1
7 oktober 2025
Barokke kunst in Italië, 1.
Tijdens de Contrareformatie zet de kerk van Rome alle kunsten in. Architecten, schilders en beeldhouwers transformeren kerken tot spektakelstukken waarin de ruimtebeleving, kleuren, glans en visuele effecten de toeschouwer moeten overweldigen en het Hemels Paradijs op aarde brengen. Bernini draagt in de Sint-Pieter zijn steentje bij.
Bijeenkomst 2
14 oktober 2025
Barokke kunst in Italië, 2.
Naast de Contrareformatie is ook de Jezuïetenorde van invloed op de Barok. In de Gesù en San Ignazio, de Romeinse moederkerken van deze orde, brengen kunstenaars gewelfschilderingen aan die de stoutste verwachtingen overtreffen. Tot op de dag van vandaag worden zij aangehaald als meesterwerken van de hoog-barok.
Bijeenkomst 3
28 oktober 2025
Barok in Spanje.
De 17de-eeuwse Spaanse gigant van de religieuze schilderkunst, Francisco de Zurbarán, roept bij de toeschouwer mystiek en emotioneel drama op, door een intens licht in zijn verstilde schilderijen van eenvoudige voorstellingen.
Bijeenkomst 4
4 november 2025
Barokke kunst in Vlaanderen.
De grootste Vlaamse schilder uit de 17e eeuw is Peter Paul Rubens. Hij bouwt voort op de vernieuwingen van de Italiaanse renaissance- en barok schilders en ontwikkelt een unieke, pan-Europese, energieke schilderstijl.
Bijeenkomst 5
11 november 2025
Zeventiende-eeuwse (genre)kunst in de Hollandse Republiek.
In de Noordelijke Nederlanden van de Gouden Eeuw geen pausen, nonnen in extase of heiligen, maar feestende en etende mensen, sublieme stillevens en alledaagse taferelen. Genreschilderkunst voor de huizen van welgestelde burgers die werk aan de muur willen hebben, waarin ze zichzelf kunnen herkennen.
Bijeenkomst 6
18 november 2025
Hollandse meesterwerken in New York.
Nederlandse schilderijen uit de zeventiende eeuw vormen een hoogtepunt van de collectie van The Metropolitan Museum of Art in New York sinds de bouw van het museum in 1871. Belicht worden onder meer een uniek bloemenstilleven van Margareta Haverman, Rembrandts portret van collega Gerard De Lairesse en een mythologisch schilderij van De Lairesse zelf.
|
Beschikbaar
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
