Taalverandering in het Nederlands

‘De meisje die’, ‘hun hebben het gezegd’ of ‘de raad en haar leden’. Met enige regelmaat zijn dit soort taalveranderingen te horen. Volgens sommigen is dit ‘taalverloedering’. Maar is dat wel zo? En zijn taalveranderingen niet van alle tijden?

Leenwoorden

Taalveranderingen worden veroorzaakt door een aantal factoren. De belangrijkste factor is taalcontact, ofwel de invloed die andere talen uitoefenen op het Nederlands. Zij leiden tot het overnemen van leenwoorden en tot veranderingen in de grammatica. Maar hoe gaat dat in zijn werk? En worden in het Nederlands alleen woorden en grammaticale veranderingen over­genomen? Of zijn leenwoorden uit het Nederlands ook terug te vinden in andere talen? En wat voor woorden zijn dat dan?

Taalregels

Een tweede belangrijke factor in de taalverandering is het ontstaan van de standaardtaal vanaf ongeveer 1700. Dat ontstaan is echter omgeven door mythes, zoals het idee dat de standaardtaal is gebaseerd op het taalgebruik van de Statenbijbel, de eerste officiële Nederlandstalige Bijbelvertaling. Inmiddels weten we dat dat niet klopt. Hoe dit misverstand is ontstaan en waarom de Statenbijbel zo lang is gezien als startpunt van de standaardtaal, komt ook aan bod tijdens deze cursus. In acht colleges bespreekt Nicoline van der Sijs oorzaken en gevolgen van taalveranderingen.