Dr. Kathleen Nieuwenhuisen, TOP-docent

‘Het gaat mij altijd om de studenten en cursisten…’

Kathleen Nieuwenhuisen is kunst- en cultuurhistoricus en benadert kunst multidisciplinair. Kunst is voor haar het meest boeiend als onlosmakelijk onderdeel van de samenleving waarin zij is gemaakt. Dat betekent niet dat zij niet van kunst kan genieten louter om de esthetische waarde ervan. Integendeel. Maar kunst komt voor haar tot leven als zij antwoord kan geven op de contextuele vraag wanneer, waarom, voor en door wie bepaalde kunst is gemaakt. De naam van haar onderneming is dan ook ART+CONTEXT.

Storytelling is haar passie. Het doel van haar colleges is toehoorders te inspireren mee te gaan op ontdekkingsreis naar de fascinerende wereld achter het kunstwerk, zodat zij ontdekken voor en door wie kunst met welk doel is gemaakt en waarom kunst verandert in verschillende perioden en culturen.
In 1989 studeerde zij af in Kunstgeschiedenis en Archeologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Er waren ook andere opties, maar puur vanuit haar belangstelling koos ze intuïtief voor dit vakgebied.
In 2000 promoveert zij op een multidisciplinair onderzoek aan de VU: Het Jawoord in Beeld, Huwelijksafbeeldingen in middeleeuwse handschriften (1250-1400) van het Liber Extra. Dat onderzoek vloeide voort uit haar afstudeerscriptie over middeleeuwse huwelijksvoorstellingen. Haar copromotor, dr. Peter van Dael SJ, aan wie zij, zegt Kathleen, veel te danken heeft, zag direct de mogelijkheden. Het onderzoeksterrein lag nog volledig braak. Eenmaal begonnen begreep zij waarom. In een niet gedigitaliseerde en internetloze samenleving moest zij het over de wereld verspreide en onbekende onderzoeksmateriaal – die vermaledijde huwelijksafbeeldingen in middeleeuwse handschriften! – opsporen, zich verdiepen in het canonieke en Romeinse huwelijksrecht en in de middeleeuwse huwelijksliturgie en – theologie. Er ging een wereld voor haar open.
In 2013 wordt zij door dr. Rieke Leenders gevraagd om een leergang kunstgeschiedenis bij HOVO Utrecht op te zetten. Het eerste deel, over kunst uit de prehistorie en oudheid, trok twaalf cursisten. Tijdens de tweede cursus was dat aantal verdubbeld en inmiddels is de leergang twee keer herhaald.

In 2001 begon haar HOVO-carrière bij HOVO Vrije Universiteit Amsterdam. Daarna volgde HOVO Leiden en in 2013 dus HOVO Utrecht. In 2022 begint ze ook in Nijmegen. Je kunt dus wel stellen dat Kathleen groot belang hecht aan doceren en leren in dat wat wel de derde levensfase wordt genoemd. Persoonlijk kan zij zich geen dag voorstellen zonder nieuwe kennis. De verwondering van nieuwe kennis wil zij graag ondergaan en… delen.

Haar huidige cursus ‘Triomf van het (post)modernisme’ sluit de leergang kunstgeschiedenis af met de twintigste eeuw. (Post)moderne kunst is heel andere koek dan middeleeuwse kunst. In de twintigste eeuw wordt het sinds de renaissance geldende principe, dat beeldende kunst een afspiegeling van de werkelijkheid moet zijn, losgelaten. Met alle artistieke gevolgen van dien. De twintigste eeuw begint als een beeldenstorm waarin realisme niet langer het adagium is. Maar wat dat dan wel is, komt uitgebreid aan de orde.
Haar colleges oogsten veel waardering, maar zij zegt geen ‘geheim’ te hebben, hooguit een paar educatieve kwaliteiten. Het gaat mij altijd om mijn studenten en cursisten!
Ter verdere verdieping beveelt Kathleen drie boeken aan. Ten eerste The Story of Art van Ernst Gombrich, dat haar uit haar gefragmenteerde vakgebied en middeleeuwen-specialisatie trok. Hoe? Gombrich vertelt op toegankelijke wijze in een rechte lijn, vanuit de prehistorie, hét verhaal van de kunstgeschiedenis als één geheel. Dat is uniek.
Een tweede uitmuntende studie is van haar leermeester dr. Peter van Dael S.J., De verbeelding van het Woord. De Middeleeuwen (600-1500), voortgekomen uit 25 jaar docentschap.
Tenslotte verwijst Kathleen naar het zo volledig mogelijke History of Modern Art van H.H. Arnasonn en Elizabeth C. Mansfield, met daarin tal van bronnen die context geven aan de moderne kunst. En aan te bevelen musea zijn voor haar de Duitse, op rijafstand, van hoge kwaliteit en heerlijk rustig…

Meer informatie en aanmelden:

De triomf van het (post)modernisme – deel 2                                                                                                                                                                           (Post)moderne kunst in Europa en Amerika (1945-2021).Stromingen, stijlen en bewegingen volgen elkaar op of bestaan naast elkaar. Diversiteit is het devies.  Op alle fronten. De kunsten worden uitgebreid met performances, concepten en nieuwe media zoals video’s en computers. De grenzen tussen de traditionele  kunsten vervagen. Waar gaat dat heen?